راهبرد سه‌سطحی ایران برای مقابله با فشار حداکثری «ترامپ»

پایگاه خبری تحلیلی عصر همگرایی:

کارشناس این پایگاه تحقیقاتی مستقر در بریستول انگلیس آورده است که اعمال دوباره سیاست «فشار حداکثری» از سوی دونالد ترامپ علیه ایران در ۴ فوریه ۲۰۲۵ (۱۶ بهمن ۱۴۰۳) و همچنین ارسال نامه ادعایی او به ایران، نگرانی‌هایی را درباره افزایش تنش‌ها در خاورمیانه موجب شده است. با این حال، «دونالد ترامپ» با ایرانی روبه‌رو است که از دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ تجربه دارد و می‌تواند سیاست‌های او را پیش‌بینی کند.

این گزارش-تحلیلی استراتژی ایران برای مقابله با ترامپ را در سه سطح زیر طبقه‌بندی کرده است:

۱. ایجاد حلقه‌ای از روابط دوستانه با کشورهای همسایه در خاورمیانه

۲. ارسال سیگنال‌های راهبردی و آمادگی برای همکاری با غرب

۳. تعمیق روابط با روسیه و چین، به‌عنوان راهکاری جایگزین در صورت ناکامی دو استراتژی قبلی

طبق این تحلیل، ایران در چارچوب سیاست «نخست همسایگان»، روابط دوستانه‌ای را با کشورهای حوزه خلیج فارس برقرار کرده تا توانایی آمریکا در ضربه زدن به ایران را کاهش دهد. پس از اتفاق تاریخی احیای روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳، که با میانجیگری چین انجام شد، روابط ایران و عربستان در سطوح بی‌سابقه‌ای گرم شده است و حتی دوکشور در اکتبر ۲۰۲۴، به‌طور شگفت‌انگیزی رزمایش‌های نظامی مشترکی برگزار کردند.

در این چارچوب، روابط دوستانه ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس دو هدف استراتژیک دارد: نخست، کاهش برداشت‌های تهدیدآمیز از ایران و تضعیف توان دولت ترامپ در معرفی ایران به‌عنوان یک تهدید وجودی برای منطقه و دوم، استفاده از قابلیت کشورهای حوزه خلیج فارس برای تعدیل سیاست‌های تقابلی آمریکا علیه ایران. در واقع همسویی منافع متقابل باعث شده است که کشورهای حوزه خلیج فارس به‌طور غیرمعمولی پذیرای تلاش‌های دیپلماتیک ایران باشند.

دومین راهبرد ایران ارسال سیگنال‌هایی مبنی بر آمادگی برای گفت‌وگو و همکاری با غرب است. این پایگاه تحلیلی تصریح دارد: این راهبرد، عمل‌گرایی ایران را نشان می‌دهد و مانع بهانه گیری غرب جهت تشدید فشارها می‌شود؛ و درعین‌حال به تهران این فرصت را می‌دهد که شرکای غربی متمایل به میانجی‌گری یا کاهش فشارهای آمریکا را پیدا کند.

تعمیق روابط اقتصادی و امنیتی ایران با روسیه و چین نیز سومین استراتژی مقابله تهران با ترامپ است که در صورت ناکامی دو راهبرد دیگر عمل می‌کند. روسیه و چین به‌عنوان شرکای مهم ایران، خود نیز تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند و با تلاش‌های واشنگتن برای محدود کردن نفوذشان مواجه‌اند. ازاین‌رو، محور فوق در پی ایجاد روابط اقتصادی و نظامی مستقل است تا در برابر فشارهای آمریکا مقاوم باشد.

طبق گزارش این موسسه، در سال ۲۰۲۳، روسیه بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در ایران بود و ۲.۷ میلیارد دلار در این کشور سرمایه‌گذاری کرد. در سال ۲۰۲۴ هم سیستم‌های بانکی دو کشور یکپارچه و امکان دور زدن تحریم‌های بین‌المللی فراهم شد. چین نیز از عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای و بریکس حمایت کرده است و با وجود تحریم ها به خرید نفت ادامه داد که همین امر اهمیت روابط ایران و چین را برجسته می‌کند.

در پایان این تحلیل تصریح شده است: در صورت موفقیت، این استراتژی‌ها می‌توانند نشانه‌ای از تغییر گسترده‌تر در محاسبات استراتژیک ایران به سمت دیپلماسی بیشتر باشند. اگر ایران بتواند با رقبای منطقه‌ای خود ائتلاف‌هایی تشکیل دهد، گفت‌وگو با اروپا را احیا کند و هم‌زمان روابط خود را با روسیه و چین حفظ کند، نفوذ بین‌المللی‌اش به‌شدت تقویت خواهد شد.

منبع: ایرنا