فدرالیسم در ایران یک جوک است
حمیدرضا جلاییپور، استاد جامعهشناسی دانشگاه تهران، فدرالیسم قومی در ایران را یک جوک میداند، آموزش به زبان مادری را محال میخواند و معتقد به میهندوستی مسئولانه است.

* سالهاست که بحثهایی در مورد فدرالیسم در ایران مطرح میشود. برخی مواقع بعضی از چهرهها که در سطح دولتی هم هستند این را مطرح میکنند که در حد ایده باقی میماند. شما نظرتان چیست؟ چون همانطور که گفتید ما از ابتدا دولت - ملت بودیم. بخشهای به هم چسبیده با زور نبودیم که الان یک سیستم فدرالی حاکم شود که رضایت عام را جلب کند. اگر وفاقی که میگوییم یعنی از همهٔ ادیان و اقوام در ساختار دیده شوند، چه نیازی به فدرالیسم داریم؟ اصلاً چرا این ایده مطرح میشود و آیا در ایران کاربرد دارد؟
- وقتی دربرگیرندگی حکومت کم میشود، ناراضیان دست به مخالفت میزنند. ما مخالفهای متفاوت داریم و یکی از جریانهای مخالف این است که میگوید آموزش به زبان مادری نه آموزش زبان مادری. یعنی زبان مادری را چماق میکند علیه وضعیت موجود. در صورتی که اصلاً درست نیست. نعمتی است که در این کشور همه با یک زبان حرف میزنند و میفهمند، زبانی است که یک میراث ادبی – فرهنگی دارد. این میراث چیزی نیست که ما برای خودمان تعریف کنیم، دنیا به این توجه داشته و این فرصتی است برای این کشور که با آن اینطور برخورد میکنند. اتفاق بعدی همین بحثی است که شما مطرح کردید. میگویند حق حاکمیت، ما هم قبول داریم. بعد میگویند حق حاکمیت از طریق فدرالیسم. این چه حرفی است؟ فدرالیسم یک نظم سیاسی است برای حوزههایی که جدا از هم و ناامن بودند و نمیتوانستند از خودشان خوب دفاع کنند، بنابراین در چارچوب فدرالیسم کنار هم قرار میگیرند. ما اصلاً این پیشینه را نداشتیم. اصلاً زمینهای برای این کار نیست. ما یک جامعهٔ چند تکه جدا از هم نبودیم که الان با سیستم فدرالی بخواهیم کشور را جمع کنیم. تحقق فدرالیسم به لحاظ قومی یک جوک است. واژهٔ جوک را به کار میبرم حتی نمیگویم تحقق آن جدی نیست. چند مثال میزنم. شهر ارومیه را میخواهید چه کار کنید؟ کُرد و تُرک در هم عجین شدهاند. چطوری آنجا را میخواهید فدرال کنید؟ پس این فقط یک ابزار سیاسی است. یا مثلاً در تهران از یک قوم یک میلیون نفر در بهترین نقطه شهر دارند زندگی میکنند که سعادتآباد است؛ جالب اینکه اسمش با رفاهش تناسب دارد و منطقه توسعهیافتهای است. شما این را چگونه میخواهید فدرالیسم قومی کنید؟ این یک افسانه و حرکت تخریبی است که از این شعار استفاده میکنند. ولی قشنگ به نظر میآید، چون میگویند حق حاکمیت. لذا اگر دقت کرده باشید کسانی که از فدرالیسم دفاع میکنند، از رأی اکثریت دفاع نمیکنند چون میدانند از دل رأی اکثریت فدرالیسم درنمیآید.
منبع: ایرنا
نظر شما