سرنوشت پرابهام سهام عدالت | آینده دارایی میلیون‌ها نفر چه می‌شود؟

پایگاه خبری تحلیلی عصر همگرایی:

طرح سهام عدالت که از اواسط دهه ۸۰ و بر اساس سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی آغاز شد، با سه هدف اصلی «مردمی‌سازی اقتصاد»، «کاهش تصدی‌گری دولت» و «تقویت سرمایه اجتماعی» کلید خورد.در قالب این طرح، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی با هدف خصوصی‌سازی و بهبود معیشت اقشار کم‌درآمد، به صورت یکجا یا تدریجی و از طریق شرکت‌های تعاونی استانی به مشمولان واگذار شد. سهام عدالت، یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های توزیع دارایی ملی در سال‌های اخیر به شمار می‌آید.

روزنامه تعادل در گزارشی نوشت: بخشی از این سهام در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ در بورس آزادسازی شد و تا به امروز حواشی بسیار زیادی را تجربه کرده است. آزادسازی سهام عدالت دو روش مستقیم و غیرمستقیم را شامل می‌شود. در روش مستقیم، سهامداران می‌توانند با مراجعه به سامانه سهام عدالت و انتخاب کارگزاری، سهام خود را بفروشند. در روش غیرمستقیم، سهام از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مدیریت می‌شود.

پس از اولین دوره آزادسازی بسیاری از سهامداران عدالت منتظر بودند که برای دومین بار بخشی از سهام خود را آزادسازی کنند اما پس از پنج سال خبری از آزادسازی نیست و تنها هر چند وقت یک‌بار خبرهای ضد و نقیضی درخصوص آُزادسازی مطرح می‌شود. در این بین سود سهام عدالت نیز داستان ساز شده است.

 سهام عدالت آزاد می‌شود؟

زهره عالی‌پور، رییس سازمان خصوصی‌سازی، در مصاحبه‌ای از آزادسازی مجدد سهام عدالت طی سه ماه آینده خبر داد. به گفته او مدل آزادسازی سهام عدالت در دستور کار وزارت اقتصاد قرار گرفته و این وزارتخانه مکلف شده ظرف دو تا سه ماه آینده مدل نهایی آزادسازی را به دولت ارایه کند.وی در ادامه توضیح داد: در این مدل علاوه بر نحوه انتقال اصل سهام به مردم، سازوکار استفاده از سرمایه برای افرادی که مایل هستند سهام‌شان مدیریت و سرمایه‌گذاری شود نیز پیش‌بینی خواهد شد. به گفته رییس سازمان خصوصی‌سازی، مدل آزادسازی شامل هر دو گروه شرکت‌های بورسی و غیربورسی خواهد بود و طی این مدت، تلاش شده برخی از شرکت‌های غیربورسی پذیرش بگیرند و وارد بازار سرمایه شوند.

همچنین هفته اخیر حجت‌اله صیدی، رییس سازمان بورس نیز درخصوص سهام عدالت تشریح کرد: منظور از آزادسازی سهام عدالت، تخصیص سهام مستقیم یا غیرمستقیم به تک‌تک افراد بود که بر این اساس آزادسازی صورت گرفته و ابهامی در خصوص آن وجود ندارد. نکته‌ای که اکنون وجود دارد، قابلیت معامله و خرید و فروش سهام عدالت است که قرار بود پس از برگزاری مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت میسر شود. هرچند مهلت برگزاری مجامع این شرکت‌ها تا ۳۱ تیرماه بود اما شرکت‌ها با مشکلاتی همراه بودند که اکنون پیگیر اتمام برگزاری مجامع هستیم تا با مدلی که در حال نهایی شدن است، خرید و فروش به ارزش منصفانه صورت گیرد.

مهدی حاجیوند، دستیار رییس سازمان بورس در امور سهام عدالت نیز توضیحاتی در این خصوص ارایه کرد و بر همین اساس طرح موضوع آزادسازی مجدد سهام عدالت در آینده نزدیک، هم تکذیب می‌شود و هم منتفی است، چون آزادسازی در سال ۹۹ یک‌ بار انجام شده است و دیگر موضوعیت ندارد. در نتیجه، تنها موضوع موجود، خرید و فروش یا ازسرگیری دوباره معاملات سهام عدالت است که در کوتاه‌مدت و با توجه به شرایط فعلی بازار سهام موضوعیتی ندارد.جلسات کارشناسی مفصلی از سال گذشته در مورد مدل‌های بازگشایی و معامله مجدد سهام عدالت در حال تشکیل است که پس از نهایی شدن، طرح پیشنهادی به شورای عالی بورس برای تصمیم‌گیری و تصویب ارایه خواهد شد؛ در این مدل‌ها تلاش شده حق و حقوق سهامداران اولیه و ثانویه سهام عدالت لحاظ شود، و از همه مهم‌تر از سرگیری خرید و فروش سهام عدالت تاثیر منفی بر کلیت بازار سرمایه نداشته باشد. به این ترتیب با توجه به اختلاف نظرات و همچنین وضعیت این روزهای بورس احتمالا به این زودی‌ها سهام عدالت به آزادسازی نرسد. 

سود سهام پرداخت می‌شود؟

مساله بعدی و بسیار مهم برای سهامداران مساله پرداخت سود است. سالیان سال است که پرداخت سود سهام عدالت با چالش مواجه است. به گفته مسوولان تنها شش شرکت هنوز بخشی از سود سهام عدالت خود مربوط به سال مالی ۱۴۰۲ را واریز نکرده و پرداخت سود سهام عدالت لنگ این شرکت‌ها باقی ماده است. 

اسفندماه ۱۴۰۳ بود که مرحله اول سودسهام عدالت عملکرد مالی سال ۱۴۰۲ شرکت‌ها برای سهامداران عدالت واریز شد. از آن زمان تاکنون گمانه زنی‌های متعددی برای زمان واریز مرحله دوم این سود مطرح می‌شود. سود سهام عدالت عملکرد مالی ۱۴۰۲ شرکت‌ها که به تازگی بهمن عبداللهی، رییس اتاق تعاون ایران و عضو شورای عالی بورس در خصوص آن اظهار کرده بود: هر سال سود سهام عدالت توسط صندوق سپرده‌گذاری مرکزی و وزارت اقتصاد میان سهامداران توزیع می‌شود. نخستین نظر بر توزیع مستقیم سود میان سهام‌داران تأکید دارد، در حالی که منتقدان می‌گویند مبلغ ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان در شرایط تورمی رقم ناچیزی است. دیدگاه دوم پیشنهاد می‌کند مجموع ۹۲ هزار میلیارد تومان باقی‌مانده سود سال ۱۴۰۲ به جای توزیع، صرف سرمایه‌گذاری برای افزایش ارزش پرتفوی و سودآوری شود، اما روش توزیع مستقیم سود همچون سال‌های گذشته اجرا خواهد شد و دومین مرحله پرداخت، به احتمال زیاد در اواسط یا اواخر شهریور انجام می‌شود.

مهدی حاجی‌وند، دستیار رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در سهام عدالت نیز درخصوص عدم پرداخت سود سهام عدالت توضیح داد:  مجامع شرکت‌های سرمایه‌پذیر برای سال مالی ۱۴۰۲ تشکیل شده و مهلت قانونی گذشته است. تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها، سود سهام را واریز کرده‌اند و بر اساس آن، مرحله اول سود سهام عدالت پرداخت شده است. اما متأسفانه شش شرکت وجود دارد که هنوز بخشی از سود سهام عدالت مربوط به سال مالی ۱۴۰۲ خود را واریز نکرده‌اند و به اصطلاح، واریز سود سهام عدالت این چند شرکت لنگ مانده است. مکاتبات و پیگیری‌های متعددی توسط سپرده‌گذاری سازمان بورس انجام شده و ما منتظریم به محض واریز این سود به حساب سپرده‌گذاری، تسویه انجام شود.

حاجی‌وند اظهار داشت: زمان واریز سود سال مالی ۱۴۰۲ توسط شورای عالی بورس مشخص می‌شود و به محض تعیین زمان، اطلاع‌رسانی خواهد شد تاکید می‌کنم که واریز باقی‌مانده سود سهام عدالت مربوط به سال مالی ۱۴۰۲ شرکت‌ها، منوط به دو اتفاق اول، واریز سود از سوی شرکت‌ها و دوم، اعلام زمان دقیق توسط شورای عالی بورس است.

بررسی‌های نشان می‌دهد که پرداخت این سود احتمالا تا پایان تابستان محقق شود. البته ممکن است همانند سال‌های گذشته یک تا چند روز مجدد به وعده خود عمل نکند و پرداخت سود زمان بیشتری ببرد. اما به‌طور کلی به نظر می‌رسد که تا پایان تابستان سهم سود سهام عدالت سهامدارنی که اطلاعاتشان در سامانه سجام تکمیل شده واریز شود.